‘Slimme Specialisatie’, dat is pas slim

Een nieuwe invalshoek

In tijden van economische crisis moeten we fundamentele keuzes maken bij het toekennen van overheidssteun. ‘Slimme specialisatie’ biedt een nieuwe beleidsbenadering in het Nieuw Industrieel Beleid (NIB) als een strategische oriëntatie voor de economische transformaties in Vlaanderen door gerichte innovatie. 

Vanuit Europees perspectief

De Europese Commissie ziet de ontwikkeling van ‘slimme specialisatiestrategieën’ als voorwaarde voor toegang tot het cohesiebeleid en wil de regio’s stimuleren om een gecoördineerd beleid met innovatiemiddelen te voeren, zodat gefragmenteerde en dubbele initiatieven worden vermeden. Het Departement EWI trok in samenwerking met ECOOM een onderzoeksproject van de OESO over ‘smart specialisation for innovation driven growth’.   Aan deze studie namen 12 landen en 15 regio’s deel. Dit resulteerde o.m. in een monitoringsysteem op basis van specialisatie-indicatoren en casestudies voor beleidsontwikkeling.  Eind 2012 werd het project afgesloten met een syntheserapport dat aan de Europese Commissie werd voorgesteld.

Binnen Vlaanderen

Twee Vlaamse casestudies over ‘Sustainable Chemistry’ en ‘Nano for Health’ geven een nieuw perspectief voor het innovatie- en transformatiebeleid en tonen de noodzaak aan van een betere afstemming tussen wetenschappelijke en industriële specialisaties om sterke clusters voor de toekomst uit te bouwen. Het strategisch platform FISCH en het strategisch onderzoekscentrum IMEC zijn de ontwikkelingspolen van waaruit sterkten uit de industrie en de technologie aangevuld worden met complementaire krachten bij technologische en economische partners. Zo worden werkelijk competitieve waardeketens voor de toekomst ontwikkeld. Om de actoren hiervoor te identificeren en te mobiliseren worden diverse ‘mapping’ technieken uitgetest. 

Een meer gefocust beleid

Parallel met deze studies werd het ‘gericht clusterbeleid’ in het kader van het NIB geconcretiseerd via de ontwikkeling van een ‘slimme specialisatiestrategie’. Zo komen we tegemoet aan de vragen van het Europese beleid en focussen we op het gericht innovatiebeleid met zijn innovatieknooppunten en het NIB met zijn platformen voor transformatie en innovatie. Het platform FISCH geldt als een voorloper van dit gericht clusterbeleid. 

Verankerd in een conceptnota

Deze voorbereidingen resulteerden eind 2012 in de conceptnota ‘Een slimme specialisatiestrategie voor een gericht clusterbeleid’ die in februari 2013 door de Vlaamse regering werd aangenomen. De methodiek van ‘Slimme specialisatie’ bij de uitbouw van een gericht clusterbeleid vormt het speerpunt van de groeistrategie gedreven door maatschappelijke uitdagingen in Vlaanderen in Actie. Een beperkt aantal  ‘speerpuntclusters’ krijgt een erkenning op basis van de kwaliteit van hun ‘roadmap’ met doelstellingen en engagementen  voor transitie en slimme specialisatie. Op basis van deze roadmap verwerven ze een partnerschap voor co-investering met een bundeling van overheidsinstrumenten. In 2013 werken we verdere piloottrajecten uit.