The European Strategy Forum on Research Infrastructures
Op gezamenlijk initiatief van de ministers voor Wetenschap van de EU-lidstaten en de Europese Commissie werd eind 2004 aan het European Strategy Forum on Research Infrastructures (ESFRI) een mandaat gegeven om de noden aan Europese onderzoeksinfrastructuur in kaart te brengen. Het doel: op basis van internationale aanbevelingen een 'roadmap' (stappenplan) opstellen voor grootschalige onderzoeksprojecten die de komende 10 à 15 jaar van cruciaal belang zijn voor de Europese competitiviteit. Onderzoeksinfrastructuur speelt immers een almaar belangrijkere rol in de ontwikkeling en toepassing van nieuwe kennis en technologie. Bovendien is ‘state of the art’ infrastructuur eveneens een troef in het aantrekken en behouden van belangrijke industriële actoren.
Vlaanderen heeft in een eerste bevragingsronde en selectieprocedure via de Herculesstichting vier ESFRI-projecten uit de roadmappen 2006 en 2008 geselecteerd: ESSurvey, SHARE, ICOS en LifeWatch. Op die manier draagt het bij aan de realisatie van de pan-Europese infrastructuur-component van de Europese Onderzoeksruimte (EOR).
Een woordje uitleg
ESSurvey (European Social Survey) is een tweejaarlijkse enquête die het gedrag van Europese burgers nagaat. SHARE (Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe) brengt de gezondheid en sociaal-economische status van de bevolkingsgroep van 50 en ouder in kaart. ICOS en LifeWatch zijn projecten die nieuwe wetenschappelijke inzichten kunnen bieden in uitdagingen als de klimaatswijziging en een sterk veranderende biodiversiteit. ICOS (Integrated Carbon Observation System) is een meetnet voor het meten van broeikasgassen op land en op zee. Momenteel staan er in Vlaanderen twee meettorens, in Brasschaat en Lochristi. Daarnaast wordt met ESFRI-middelen een derde toren gebouwd in het Nationaal Park Hoge Kempen en zullen metingen op het Vlaams onderzoeksschip ‘Simon Stevin’ bijdragen tot de marine-component van het meetnet. Aan de Universiteit Antwerpen wordt ook een deel van de centrale infrastructuur rond de dataverwerking ingeplant. Zo krijgt Vlaanderen een leidende rol binnen ICOS.
Lifewatch verzamelt gegevens rond de biodiversiteit, zowel op land als op zee, en maakt deze beschikbaar voor wetenschappers, beleidsbepalers, onderwijs en het brede publiek. Vlaanderen neemt deel met de tandem VLIZ-INBO, die instaat voor het uitwerken van het Vlaams Lifewatch-Observatorium. Daarnaast wordt vanuit het VLIZ-datacentrum de ‘Taxonomic Backbone’ als Europese centrale Lifewatch-component gebouwd.
Naast deze 4 ESFRI-projecten financiert Vlaanderen in het kader van het ESFRI-project PRACE (partnership for advanced computing in Europe) eveneens de verdere uitbouw en de dienstverlening van de TIER2-infrastructuur (lokale rekeninfrastructuur) aan de Vlaamse universiteiten en de installatie van de eerste TIER1 (of regionale rekeninfrastructuur) in Vlaanderen. PRACE is gericht op het koppelen van TIER1- en TIER0-infrastructuur. Vlaanderen heeft ook ingetekend als geassocieerd partner in de constructie van de High Resolution Separator (HRS) van de Super Separator Spectrometer (S3) van de GANIL/SPIRAL2-infrastructuur. Vlaamse onderzoekers zullen kunnen werken in deze SPIRAL2-faciliteit binnen het GANIL-deeltjesversnellercomplex. Dit biedt unieke mogelijkheden op het gebied van onderzoek op zware ionen, een activiteit die complementair is aan het werk in CERN.
Je kan alle informatie over de ESFRI-onderzoeksinfrastructuren hier vinden.